Kategori: Makaleler

Kanun-u Evvel: İnsan Davranışlarının Psikolojik Derinlikleri Kanun-u evvel ne demek? Sorusu, bir çok insan için ilk bakışta anlaşılması güç bir terim gibi görünebilir. Ancak bu sorunun psikolojik bir analizini yapmak, insan doğasının derinliklerine inmek için harika bir fırsat sunar. İnsan davranışlarını çözümlemeye çalışan bir psikolog olarak, bu soruyu farklı bir açıdan ele almak, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde yaşadığımız olayları anlamamıza yardımcı olabilir. Hadi, bu bilinçli kafa karıştırıcı terime, bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji perspektifinden bakalım. Kanun-u Evvel’in Bilişsel Boyutu Kanun-u evvel, kelime anlamı olarak “ilk yasa” veya “ilk kural” gibi bir anlama gelir. Ancak, bunu insan zihninin işleyişine…

Terek Nedir? Farklı Bakış Açılarıyla Bir İnceleme Konya’nın sakin sokaklarında yürürken, bazen kafamda bir sürü soru dolaşıyor. Özellikle toplumun tarihi ve kültürel yapısına dair merak ettiklerim, sıkça zihnimi kurcalıyor. Son günlerde aklıma takılan bir konu vardı: Terek nedir? Bu soruyu sormadan önce, bu kelimenin anlamını birkaç farklı açıdan ele almak istiyorum. Hem mühendislik bakış açım hem de insani duygu dünyamla konuyu anlamaya çalışacağım. Belki de içimdeki mühendis ve içimdeki insan tarafı birbirine zıt görüşler öne sürecek. Terek Nedir? Teknik Bir Tanım İçimdeki mühendis hemen devreye giriyor ve başlıyor: “Terek, bir çeşit yük taşıma aracıdır. Genellikle büyük taşımacılık işlerinde kullanılan bu…

HAGB Kaydı Nasıl Silinir? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir İnceleme Hayatın İçindeki Bir Etiket: HAGB ve Toplumsal Eşitsizlik İstanbul’da yaşıyorum, 29 yaşımdayım ve her gün şehri adım adım gezerek, sokakta, toplu taşımada, işyerinde insanların yaşamlarına tanıklık ediyorum. Her biri başka bir hikaye, başka bir mücadele taşıyor. Bugünlerde sıkça karşılaştığım bir soru var: “HAGB kaydı nasıl silinir?” Bu soru, basit bir hukuki işlemin ötesinde, toplumda farklı kesimlerin karşılaştığı zorlukları ve toplumsal eşitsizlikleri gözler önüne seriyor. Peki, HAGB kaydının silinmesi meselesi, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet açısından nasıl bir anlam taşıyor? HAGB Kaydının Toplumdaki Yansımaları Öncelikle, HAGB (Hükmün…

H Tipi Açık Cezaevi Nedir? Bir Hayatın Ardında Kayseri’nin sıcağında, akşamüstü güneşi yavaşça dağların ardına kayarken, içimde bir gariplik vardı. Tam olarak neydi, bilemiyorum ama bir şeyler eksikti. Geçenlerde, eski bir arkadaşımla karşılaştım. Yıllar sonra, tam anlamıyla gözlerinin içine bakabilmek, hani eskisi gibi sohbet edebilmek, o zamanlar ne kadar da uzak geliyordu. Ama o buluşmada, söyledikleri beni bir şekilde derinden etkiledi. Biraz da cesaretini alarak bana, “Bilmiyorum, senin için çok garip gelebilir ama H tipi açık cezaevi nedir biliyor musun?” diye sordu. Şaşkın bir şekilde, kafamda dönüp durmaya başlayan bu kelimelerle sanki bir an geçmişimle yüzleşmeye başlamıştım. İronik bir şekilde,…

Bağımsız Çeşitlilik Yasası Nedir? Basit Bir Dille Anlatımı Eskişehir’de araştırmalar yaparken, bir gün genetik ve evrim üzerine çalışan bir grup arkadaşla sohbet ediyorduk. Konu biraz dağılınca, bir arkadaşım “Bağımsız çeşitlilik yasası nedir?” diye bir soru sordu. Herkesin anlaması zor olan bir bilimsel kavramdan bahsediyorduk ama ben hemen durumu kurtarmaya çalıştım. Çünkü bu konu, aslında çok karmaşık değil, biraz dikkatle bakınca gayet anlaşılır bir şey. Ama gelin, o soru üzerinden gidersek daha iyi olacak. Şimdi hep birlikte bu yasayı, akademik gözlükleri takmadan, günlük dilde anlamaya çalışalım. Bağımsız Çeşitlilik Yasası: Genetikteki Çeşitlik ve İlişkisi Öncelikle, bu yasayı anlamadan önce biraz genetikten bahsetmek…

Devlet Memuru İşçi Olarak Çalışabilir Mi? Edebiyatın Perspektifinden Bir Bakış Kelimelerin Gücü: Anlatıların Dönüştürücü Etkisi Kelimenin gücü, bazen bir insanın kaderini değiştirebilir, bazen de toplumsal yapıları sarsabilir. Edebiyat, kelimelerin ötesinde bir anlam dünyasına kapı aralar; her cümle bir öykü, her karakter bir yaşam biçimi sunar. Ancak edebiyatın en güçlü yanlarından biri, yalnızca bireyi değil, tüm toplumları şekillendiren derin anlamlar barındırmasıdır. “Devlet memuru işçi olarak çalışabilir mi?” sorusu da tam bu noktada, bir toplumun iş ve güç anlayışını, hak ve sorumluluklar arasındaki sınırları sorgulayan derin bir metin halini alır. Edebiyat, bu soruyu çözümlemek için bir nevi büyüteç işlevi görerek, hem bireysel…

Bilişsel Problemler Nelerdir? Siyasal Alanda Güç, Algı ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Analiz Günümüz siyaset bilimcisi, toplumsal düzenin görünmez çatlaklarını anlamaya çalışırken çoğu zaman bireylerin dünyayı nasıl algıladığına, kararları nasıl işlediğine ve hangi zihinsel süreçlerin politik davranışı biçimlendirdiğine odaklanır. Çünkü siyaset yalnızca kurumların, iktidarın ve ideolojik mücadelelerin sahnesi değildir; aynı zamanda vatandaşların bilişsel süreçleriyle şekillenen, karmaşık bir etkileşim alanıdır. Bu noktada “Bilişsel problemler nelerdir?” sorusu, gündelik politik tercihlerin ardındaki görünmez mekanizmayı anlamak için kritik bir başlangıçtır. Bilişsel Problemler ve Siyaset: Neyi, Nasıl Anlıyoruz? Bilişsel problemler; algı, dikkat, hafıza, muhakeme, karar verme ve problem çözme gibi zihinsel süreçlerde ortaya çıkan aksaklıklardır.…

Ötüken Türkler İçin Neden Kutsaldır? Bir Genç Türk’ün İçsel Yolculuğu Geceyi uyuyarak geçirmeyi hiç düşünmemiştim. Kayseri’nin soğuk sabahlarında gözlerimi açtığımda, hala içimde bir eksiklik vardı. O eksiklik, bazen gözle göremediğimiz ama kalpte hissettiğimiz bir şeydir: aidiyet duygusu. Bunu anlamam, her şeyin ne kadar bağlı olduğunu fark etmem biraz zaman almıştı. Bir akşam, öylesine yalnız ve kaybolmuş hissettiğim bir anda, tesadüfen Ötüken hakkında bir yazı okudum. Türklerin kutsal kabul ettiği, ormanla iç içe geçmiş bu kadim topraklar, beni o kadar derinden etkiledi ki, bir an için kendimi kaybettiğimi düşündüm. Ötüken, benim için sadece bir yer ismi değil, adeta bir ruh haline…

Yaprak Dökümü Nerelerde Çekildi? Farklı Yaklaşımlar ve Analizler Herkesin hafızasında bir yerlerde iz bırakan, yıllarca süren reyting rekorları kıran, “Yaprak Dökümü” dizisinin nerelerde çekildiği sorusu, bir tarafta duygusal bir merak, diğer tarafta analitik bir sorgulama oluşturuyor. Benim için de öyle, çünkü hem mühendislik açısından bir yerin fiziksel özelliklerinin nasıl filme uygun hale getirildiğini, hem de sosyal bilimler açısından bu mekanların insanlar üzerindeki etkisini görmek, hem teknik hem de insani bakış açılarımı aynı anda tetikliyor. Hadi gelin, “Yaprak Dökümü nerelerde çekildi?” sorusuna hem teknik hem de duygusal bakışlarla yaklaşalım. İçimdeki Mühendis: Mekan Seçimi ve Teknik Yönler İçimdeki mühendis hemen devreye giriyor:…

Tayga Ormanları Nerenin Bitki Örtüsü? Bundan yıllar önce, okulumuzda coğrafya derslerinde Tayga ormanları hakkında öğrendiğimde, zihnimde bir soruya takıldım: Tayga ormanları nerenin bitki örtüsüydü? Hani, Türkiye’ye yakın mıydı, yoksa başka kıtalarda mı yer alıyordu? Ormanlık alanlar ve bitki örtüsü her zaman ilgimi çekmişti, çünkü bunlar hem doğanın derinliklerini keşfetmek hem de iklimle nasıl şekillendiğini görmek açısından bana oldukça ilginç geliyordu. Şimdi, Ankara’da bir ofiste çalışırken, bazen o eski okul günlerini hatırlayıp ormanlar, bitki örtüsü gibi konular üzerine düşüncelerimle zaman geçiyor. O yüzden biraz da bu yazı sayesinde öğrendiklerimi seninle paylaşmak istiyorum. Tayga Ormanlarının Nerede Olduğuna Dair İlk İzlenimler Tayga ormanları,…